Opis
Odzyskanie niepodległości przez państwo polskie po 123 latach zaborów było procesem rozłożonym w czasie. Oficjalnie za dzień odzyskania niepodległości uznaje się 11 listopada 1918 roku. Tego dnia nastąpiło przejęcie Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej (PKKP) przez władze polskie. Dnia 28 lutego 1919 r. sejm uchwalił ustawę o zastąpieniu aktualnej waluty "marki polskiej" nową walutą "złotym". W 1919 r. wydrukowano banknoty o nominałach 1, 2, 5, 100 i 500 zł. Seria polskich banknotów zawierała właśnie tą datę, a jako emitenta podano Bank Polski którego w tym roku jeszcze nie było. Przeszkodą uniemożliwiającą wprowadzenie nowo wydrukowanych banknotów był olbrzymi deficyt budżetowy oraz narastająca inflacja. Reformę walutową przeprowadzono dopiero 28 kwietnia 1924 r.
Po odzyskaniu niepodległości datowanego na dzień 11 listopada 1918 r. zachowano banknoty Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego jako prawny środek płatniczy, aż do dnia 30 listopada 1923 r. Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa (PKKP) wydała dalsze banknoty w walucie markowej. Datowane na luty 1919: 1, 5, 100, 1'000. Datowane na sierpień 1919: 1, 5, 10, 20, 100, 500, 1'000. Datowane na luty 1920: 1/2, 5'000 marek polskich. Ostatnie emisje marek polskich przypadły na lata 1922 - 1923. Były to emisje inflacyjne. Wydrukowano wtedy banknoty o nominałach: 10'000, 50'000, 100'000, 250'000, 500'000, 1'000'000, 5'000'000, 10'000'000 marek polskich (mkp). Walutę markową można było wymieniać do 31 maja 1925 r. PKKP emitowała je z własną klauzulą prawną dotyczącą podjęcia się obowiązku wymiany przez państwo polskie.
W 1924 roku reforma walutowa była nieunikniona z powodu niezmiernie niskiej wartości marki polskiej. Dnia 28 kwietnia 1924 roku zlikwidowano Polską Krajową Kasę Pożyczkową (PKKP), której funkcje przejął nowo otwarty Bank Polski. Tego samego dnia rozpoczęto wymianę marki polskiej na walutę złotową. Za 1'800'000 marek polskich płacono 1 złoty. Funkcje bilonu pełniły wydrukowane bilety zdawkowe o wartości 10, 20 i 50 groszy, oraz 1 i 5 groszy które były tworzone odpowiednio z banknotów 500'000 i 10'000'000 mkp. Bilety zdawkowe utrzymywane były aż do nasycenia rynku monetami. Możliwość wymiany biletów zdawkowych trwała do 30 czerwca 1932 roku.
W latach 1925 - 1929 emitowane były tzw. bilety zdawkowe (2 i 5 zł) i państwowe (5 zł) oraz banknoty o nominałach 10, 20 i 50 zł również tytułowane jako "BILETY BANKU POLSKIEGO". Banknoty z tego okresu były prawnym środkiem płatniczym jedynie przez kilka lat. Odmienne daty ich emisji znalazły również odzwierciedlenie w wycofywaniu ich z obiegu. Najdłużej bo aż do 7 maja 1940 r. w obiegu znajdowały się bilety o nominałach 10 i 50 zł.
W latach 1930 - 1938 wyemitowany został banknot o nominale 1 zł oznaczony jako bilet państwowy, oraz banknoty o nominałach 2, 5, 20 i 100 zł. Banknot 20 zł występował w dwóch odmiennych wersjach. Podobnie jak w przypadku banknotów emitowanych w latach 1925 - 1929 również i tutaj mamy do czynienia z różnorodnością dat wprowadzania do obiegu, jak również wydalania z niego. Z wyemitowanych w tych czasach papierowych środków płatniczych najdłużej w obiegu pozostał bilet skarbowy, którego ważność zakończyła się 20 maja 1940 roku.
Cennik